PROJEKT MF EOG -2016r

Projekt MF EOG 

http://dziedzictwo.cerkiew.pl/tomaszow.php

Zachęcam do obejrzenia panoramy naszej świątyni.

http://dziedzictwo.cerkiew.pl/panoramy/tomaszow/

W ramach projektu wykonano:

  • izolacja pionowa i pozioma
  • remont elewacji
  • wymiana stolarki
  • remont ścian wewnętrznych
  • konserwacja latarni kopuły głównej oraz sklepienia prezbiterium

 

O parafii

Tomaszowską cerkiew wzniesiono w latach 1885-1890, w stylu bizantyńsko-rosyjskim, aczkolwiek pierwsze udokumentowane wzmianki o istnieniu prawosławia na terenach dzisiejszego Tomaszowa wymieniają rok 1531. Wiadomo także, że w poł. XVII w. w Tomaszowie funkcjonowały trzy cerkwie: św. Jerzego, Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny oraz św. Mikołaja Biskupa.

Cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy została wzniesiona przez ks. Iwana Gurkowicza. W latach 1689-1789 funkcjonowała jako świątynia parafialna – do momentu wchłonięcia lokalnej społeczności prawosławnej przez unię z Rzymu. W 1875r., na skutek powrotu wiernych unickiej diecezji chełmskiej na łono Kościoła Prawosławnego, parafia tomaszowska dostępuje zadośćuczynienia swoim oczekiwaniom – zostaje zbudowana nowa cerkiew prawosławna.

Cerkiew zbudowano z funduszy państwowych oraz licznych składek wiernych; konsekrowano ją w 1890r. Obiekt służył niemal 3 tys. wiernych, w tym stacjonującym w Tomaszowie żołnierzom ochraniającym granicę rosyjsko-austriacką.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczpospolitej już w 1919r. włączyło tomaszowską cerkiew do wykazu prawosławnych obiektów sakralnych przewidywanych do otwarcia. Po akcji „Wisła” w 1947r., działalność duszpasterska w cerkwi w Tomaszowie została przerwana na skutek wysiedlenia lokalnej autochtonicznej społeczności prawosławnej.

Porzucona cerkiew, początkowo została zaadaptowana na magazyn spółdzielczy, przez pewien czas mieścił się w niej także szalet publiczny. Później obiekt przeszedł pod władanie Powiatowych Zakładów Mleczarskich. W 1957r., w związku z ogólnym złagodzeniem polityki władz wobec prawosławia, kolejne starania Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego o odzyskanie cerkwi w Tomaszowie przynoszą rezultaty: zniszczona świątynia staje się ponownie świątynią parafialną, a miejscowi wierni w całym powiecie (ogółem 550 osób) spontanicznie podejmują się jej renowacji.

Pierwszy remont obiektu miał miejsce w latach 1983-1985 i wówczas świątynia została przy-wrócona do celów religijnych. Wraz z początkiem XXI w. cerkiew w Tomaszowie poddana została kolejnej kapitalnej renowacji: wymieniona została konstrukcja dachu budowli oraz pokrycie dachu nad nawą, zaimpregnowano drewniane elementy konstrukcji dachu, wykonano orynnowanie obiektu. Wcześniej odremontowano pięć kopuł cerkiewnych, dokonano też odnowienia tynków elewacji wież. Cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy w Tomaszowie Lubelskim została wzniesiona w stylu eklektycznym, łączy w sobie elementy późnego klasycyzmu ze stylem bizantyńsko-rosyjskim, wypracowanym przez Konstantina Thona; budowę obiektu nadzorowali Gabriel Arbuzow i Konstanty Drozdowski.

Cerkiew jest budowlą krzyżowo-kopułową, dziewięciopolową. Całość zwieńczona jest pięcioma ośmiobocznymi latarniami (wykończonymi namiotowymi dachami), usytuowanymi nad polami między ramionami krzyża oraz w jego centralnej części. Świątynia ma charakter trójdzielny: nawa główna zakończona jest ołtarzem zamkniętym półkolistą absydą; przedsionek wzniesiony został na planie prostokąta.

Ikonostas dla cerkwi w Tomaszowie powstał w pracowni moskiewskiego artysty Kuźmy Morozowa.