Cerkiew św. Mikołaja w Tomaszowie Lubelskim

Cerkiew prawosławna

ul. Rynek 13
22-600 Tomaszów Lubelski

Mikołaj Cudotwórca

Modlitwa o zdrowie, pomyślność i wstawiennictwo Św. Mikołaja Cudotwórcy

Czas pracy

ul. Kopernika 18, 22 – 600 Tomaszów Lubelski
czynna (poniedziałek – piatek): 9: 00 – 13: 00

We wrześniu 2022r. w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego, zakończono prace restauratorskie przy zachowanych i odkrytych polichromiach. Kapitalny remont objął renowację ścian wewnętrznych w szczególności w zakresie konserwacji i restauracji polichromii oraz położenie nowej posadzki. Warto zaznaczyć, że do czasów generalnego remontu, oryginalna polichromia zachowała się jedynie w żaglach, łuku tęczowym, bębnie. Na podstawie badań i odkrytej w latach 2014-2016 polichromii w nawie północnej opracowano program rekonstrukcji dekoracji malarskiej obejmujący całe wnętrze cerkwi tj. filary, wszystkie pola sklepienne. Tomaszowska cerkiew została wzniesiona w stylu eklektycznym, łączy w sobie elementy późnego klasycyzmu ze stylem bizantyńsko-rosyjskim, wypracowanym przez Konstantina Thona; budowę obiektu nadzorowali Gabriel Arbuzow i Konstanty Drozdowski. Celem projektu jest pobudzenie rozwoju regionalnego poprzez uwypuklenie walorów lokalnego dziedzictwa kulturowego. Beneficjentem projektu jest Parafia Prawosławna pw. Św. Mikołaja Cudotwórcy w Tomaszowie Lubelskim. Niech zakończone prace remontowe w świątyni będą pretekstem, aby bliżej poznać dziedzictwo i kulturę oraz bogatą duchowość prawosławną i na stale wpiszą się w wielokulturowość i tożsamość naszego miasta. Dzisiaj z dumą możemy szczycić się prawosławną tradycją duchową . Pragnę aby cerkiew była stałym punktem wzbogacania duchowego. Niech każdy znajdzie w niej ukojenie spokój oraz odnajdzie Bożą mądrość ukazując nam prawdziwą drogę życia. Niech te wartości oparte na wspólnych korzeniach, wzajemnie się przenikają i służą nam w budowaniu lepszego jutra naszej społeczności.

Ks prot. mgr Dariusz Wasiluk urodził się 18 lipca 1984 r. w Hajnówce. Po ukończeniu Technikum Mechanicznego w Hajnówce w 2004 roku wstąpił do Prawosławnego Seminarium Duchownego w Warszawie, które ukończył obroną pracy licencjackiej na temat Teologiczne znaczenie ikony w nauczaniu Kościoła Prawosławnego napisanej pod kierunkiem ks. prof. Jerzego Tofiluka. Po ukończeniu Prawosławnego Seminarium Duchownego w 2007 roku kontynuował naukę na Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej, którą ukończył obroną pracy magisterskiej na temat Boga nikt nigdy nie widział – Teofania w ikonografii Chrystusa napisanej pod kierunkiem bpa prof. Jerzego (Pańkowskiego).

Święcenia diakońskie otrzymał (24 kwietnia 2010) w katedrze Przemienienia Pańskiego w Lublinie, a kapłańskie (3 maja 2010) w cerkwi św Serafina z Sarowa w Kostomłotach z rąk arcybiskupa lubelsko-chełmskiego Abla.

Kilka słów o historii

Parafia Prawosławna istniała w Tomaszowie już w pierwszej połowie XVI wieku. W XVII wieku zbudowano pierwszy kościół św. Mikołaja Cudotwórcy. W następnym stuleciu kościół ten przeszedł w ręce unitów i pozostał ich własnością aż do likwidacji Chełmskiej diecezji unickiej w 1875 roku. Nowa świątynia w stylu rosyjsko-bizantyjskim została zbudowana ze środków rosyjskiego funduszu państwowego, przeznaczonego na podobne cele w latach 1885-1890.

Kościół został zbudowany w latach 1885-1890 ze środków publicznych. Budową kierował Arch. Gabriel Arbuzow i Konstanty Drozdowski. Świątynia została konsekrowana w 1890 roku, starsza świątynia św. Mikołaj istniał do 1904 roku, kiedy to został rozebrany.

Kościół w Tomaszowie Lubelskim zbudowany jest w stylu eklektycznym, łączącym elementy późnego klasycyzmu z oficjalnym stylem rosyjsko-bizantyjskim . Jest to konstrukcja krzyżowo-kopułowa. Budynek wieńczy pięć ośmiobocznych bębnów z czterospadowymi zakończeniami. Parafia prawosławna w Tomaszowie Lubelskim liczyła wówczas 2761 wiernych. Oprócz nich świątynia była wykorzystywana także przez żołnierzy pułku stacjonującego w Tomaszowie oraz jednostek strzegących granicy rosyjsko-austriackiej. Ikonostas dla Kościoła powstał w pracowni Kuzmy Morozowa w Moskwie. W 1899 r. Kościół odwiedził biskup Lubelski Herman.

Cerkiew nie została zamknięta w czasie I wojny światowej, kiedy większość prawosławnych ośrodków duszpasterskich przestała funkcjonować w związku z ewakuacją prawosławnych wiernych i duchowieństwa do Rosji. Po odzyskaniu przez Polske niepodległości Ministerstwo Spraw Religijnych i Oświecenia Publicznego jeszcze w 1919 roku wpisało cerkiew w Tomaszowie na listę świątyń prawosławnych planowanych do otwarcia. W 1923 roku była to jedna z dwunastu czynnych cerkwi prawosławnych w powiecie tomaszowskim, należała do parafii dekanatu Tomaszowskiego Diecezji Warszawsko-Chełmskiej PAKP. Kościół w Tomaszowie Lubelskim działał również w czasie ii Wojny Światowej

W 1955 metropolita warszawski i całej Polski Makary próbował otworzyć świątynię jako filię Kościoła Przemienienia Pańskiego w Lublinie, ale Urząd ds. religii odrzucił jego wniosek. Obiekt pozostał w rękach Powiatowej mleczarni. Dwa lata później kolejne oświadczenie Metropolity Warszawskiego zostało rozpatrzone pozytywnie, co wiązało się z ogólnym złagodzeniem polityki rządu wobec Kościoła Prawosławnego. Do 1957 r.opuszczony kościół był nadal używany przez mleczarnię i był stopniowo niszczony. W tym samym roku reaktywowano parafię prawosławną w Tomaszowie Lubelskim i dokonano tymczasowego remontu. Świątynia w Tomaszowie ponownie stała się parafialna, a miejscowi wierni (łącznie 550 osób) spontanicznie podjęli się jej remontu. W 1969 roku świątynia pojawia się w dokumentach nie jako parafia, lecz jako kościół filialny w Hrubieszowie. W 1970 roku kościół został okradziony.

Dopiero w latach 1983-1985 budynek został gruntownie wyremontowany, po czym świątynię można było odbudować do celów sakralnych. Liczbę wiernych uczęszczających do kościoła szacuje się na kilkadziesiąt, choć w Tomaszowie mieszka do 300 osób ochrzczonych w Cerkwi prawosławnej.

Pod koniec lat 80.i na początku 2000. przeprowadzono w nim gruntowne remonty. Na początku XXI wieku kościół w Tomaszowie przeszedł całkowitą przebudowę. Przebudowa finansowana przez Ministerstwo Kultury, władze miasta, starostę powiatowego i Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego obejmowała wymianę konstrukcji i pokrycia dachowego nawy, impregnację drewnianych elementów konstrukcji dachu, budowę i montaż rynien. Świątynia otrzymała również w prezencie marmur potrzebny do wykonania nowej podłogi od prywatnego dawcy z Grecji. Wcześniej zrekonstruowano pięć kopuł kościoła (wymiana dachu, odnowienie krzyży i sfer, odnowienie tynku elewacyjnego). Po renowacji kościół został ponownie poświęcony w listopadzie 2012 roku. Obecnie Cerkiew znajduje się w jurysdykcji polskiego Kościoła Prawosławnego.

Remontu cerkwi pw. św. Mikołaja Cudotwórcy w Tomaszowie Lubelskim (zakres prac: izolacja pionowa i pozioma, remont elewacji, wymiana stolarki, remont ścian wewnętrznych, konserwację wnętrza: latarni kopuły głównej

Ramach projektu planuje się dokończenie remontu konserwatorskiego zabytkowego założenia cerkwi w Tomaszowie Lubelskim roboty budowlane –
budynek cerkwi, zagospodarowanie terenu, instalacje, prace konserwatorskie polichromii wewnętrznej.

Parafia Prawosławna w Tomaszowie Lubelskim zwraca się z prośbą o wsparcie do wszystkich ludzi dobrej woli, którzy chcieliby wesprzeć finansowo remont świątyni Św. Mikołaja Cudotwórcy w Tomaszowie Lubelskim.

Wszystkim ofiarodawcom i dobroczyńcom serdeczne Bóg zapłać. Ofiary na remont świątyni prosimy o przekazywanie na poniższe konto Parafii z dopiskiem “Remont świątyni w Tomaszowie Lubelskim”.

Informacja o możliwości odliczenia od dochodu darowizny na cele kultu religijnego

Zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 9 b Ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 1991 nr 80 poz. 350, z późn. zm.), możliwe jest odliczenie od dochodu darowizny przekazanej na cele kultu religijnego w wysokości do 6 % dochodu. Darowizna winna być przekazana wyłącznie na rachunek bankowy obdarowanego, którym może być nasza parafia.

Strona internetowa wraz z projektem jest współfinansowana ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach działania 7.1 Dziedzictwo kulturowe i naturalne, Oś priorytetowa 7 Ochrona dziedzictwa kulturowego i naturalnego Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata 2014 – 2020